به نظر می‌رسد چین همچنان سریع‌ترین رشد را در بازار عمده مواد شیمیایی داشته باشد، اما تغییرات مهمی در حال انجام است. برای موفقیت در این مرحله از توسعه، بازیکنان باید مجموعه‌ای جدید از استراتژی‌ها را بپذیرند.
رشد صنایع پتروشیمی و مواد شیمیایی چین از سال ۲۰۱۱ تاکنون سریع‌ترین در جهان بوده است و میزان رشد آن با فاصله زیادی نسبت به سایر مناطق مهم تولید کننده مواد شیمیایی، بیشتر است. اما این میزان بالا نباید به عنوان نشانه‌ای از ثبات تلقی شود. برعکس، صنایع شیمیایی چین در میانه یک انتقال سریع و عمیق قرار دارند.
رشد چین در صنعت مواد شیمیایی و پتروشیمی طی دو دهه گذشته با سرمایه گذاری سریع و رقابت شدید و تقسیم در تعداد زیادی از بخش‌ها مشخص شده است. این شرایط در بستری ویژه ایجاد شد؛ شرایطی که فناوری تولید به طور گسترده در دسترس بوده و دسترسی به مواد اولیه و تأمین منابع مالی آسان است. این ترکیب منجر به ظرفیت مازاد در بسیاری از بخش‌ها شد. اما بازار و صنعت اکنون به سمت مرحله جدیدی از توسعه حرکت می‌کند. یکی از تغییرات رشد به سمت مواد شیمیایی ویژه است که منعکس کننده روند تقاضای مصرف کننده و پیچیدگی روز افزون تولیدات صنعتی چین است؛ در حالی که ادغام در بخش‌های خاصی شروع به کنترل این مورد می‌کند. این روندها همه به چشم انداز رشد و ارزش بخشی به این صنعت کمک می‌کند. در این میان، تامین پول برای سرمایه گذاری دشوار شده است و از طرفی دولت مقررات جدید و سختگیرانه زیست محیطی را به صنعت تحمیل می‌کند. برای موفقیت در این مرحله از توسعه بازار مواد شیمیایی چین و بازیکنان باید مجموعه‌ای جدید از استراتژی‌ها را بپذیرند.
پویایی جدید بازار پتروشیمی و مواد شیمیایی چین
بازار مواد شیمیایی چین طی دو دهه گذشته نیمی از رشد بازار مواد شیمیایی جهان را همراه داشته است. افزایش تلاطم‌های اقتصادی از اواسط سال ۲۰۱۸ مربوط به کند شدن رشد اقتصادی چین و روابط تجاری ایالات متحده آمریکا و چین باعث عدم اطمینان جدید به چشم اندازهای کوتاه مدت شده است. در حالی که انتظار می‌رود با رشد اقتصاد کل کشور نرخ رشد بازار مواد شیمیایی کند شود، اما ما انتظار داریم که در میان مدت، نرخ رشد به طور قابل توجهی مثبت باقی بماند.
پایه‌ها و ستون‌های محکمی که اکنون صنایع پتروشیمی و شیمیایی چین را تشکیل می‌دهد( حدود ۱،۵ تریلیون دلار فروش در سال ۲۰۱۷، که تقریباً ۴۰ درصد از درآمد جهانی صنایع شیمیایی را تشکیل می‌دهد)؛ به این معنی است که حتی در نرخ رشد کلی پایین‌تر، رشد حجم مطلق هنوز بسیار زیاد است. برای درک این پتانسیل، در نظر بگیرید که چین با رشد ۵ درصدی در سال، مقداری برابر معادل فروش سالانه صنایع شیمیایی برزیل یا اسپانیا در حال رشد است. پیش بینی‌ها حاکی از آن است که چین بیش از نیمی از رشد صنایع پتروشیمی و شیمیایی جهانی را طی دهه آینده تأمین می‌کند و بر اهمیت آن تأکید دارد.
پنج روند باعث ایجاد تغییرات در پویایی بازار شیمیایی چین می‌شود. سه مورد سبب به گسترش و تنوع بخشیدن صنعت می‌شود و دو مورد هم محدودیت‌های جدیدی را ایجاد می‌کنند.
سیاست‌های صنعتی و روند مصرف کننده؛ محرک تقاضا برای محصولات ویژه‌تر می‌شود.
همانطور که سیاست اقتصادی چین بیشتر از رشد سرمایه گذاری به سمت رشد مصرف محور سوق پیدا می‌کند ( و به مرور مصرف به سمت محصولات پیچیده‌تری می‌رود) و در نتیجه به احتمال زیاد منجر به رشد اضافی در تقاضای مواد شیمیایی خواهد شد. به عنوان نمونه، با رشد بازار محصولات مراقبت شخصی با رده‌های بالاتر، احتمالاً تقاضای زیادی را در مواد فعال کننده، مواد افزودنی و مواد افزودنی پیچیده و مواد معطر گران قیمت‌تری را نیز به همراه خواهد داشت. به همین ترتیب، روند مصرف کنندگان چینی هم فرصت‌های جدیدی را به وجود می‌آورد. به عنوان نمونه، رشد سریع سفارش آنلاین غذا احتمالاً تقاضا برای مواد بسته بندی را افزایش داده و به طور بالقوه تقاضا برای محصولات نوآورانه مانند پلیمرهای قابل تجزیه را افزایش می‌دهد.
در همین زمان، سیاست پیشرفت و توسعه دولت چین تا سال ۲۰۲۵، اولویت خود را بر توسعه تعدادی از صنایع با فناوری‌های پیشرفته قرار داده است. دستورالعمل‌های استراتژیک نشان می‌دهند برخی از بازارهای نهایی را می‌توان تحریک کرد، مانند هوا فضا، الکترونیک، وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) و باتری‌ها که می‌توانند به نوبه خود فرصت‌هایی را برای گسترش تولید محصولات شیمیایی پیچیده‌تر در چین ایجاد کند. وسایل نقلیه الکتریکی را در نظر بگیرید: پیش بینی می‌شود فروش خودروهای الکتریکی در چین تا سال ۲۰۳۰ با ۲۵ درصد رشد سالانه همراه باشند. تا آن تاریخ، ۱۲ درصد از کل اتومبیل‌هایی که در چین حرکت می‌کنند، خودروهای الکتریکی هستند و بیش از نیمی از کالاهای الکتریکی در سراسر جهان به این کشور اختصاص دارند. نمونه‌های دیگر شامل روکش‌ها و مواد جدید برای قطارهای سریع السیر و کامپوزیت‌های پیشرفته برای استفاده در صنعت هوافضا در حال گسترش است.
ارتقا نوآوری و توانایی‌های تکنولوژیکی برای تقویت صنعت
استقبال از تحقیق و توسعه در سراسر صنعت پتروشیمی و مواد شیمیایی در حال شکل گیری است؛ از غول‌های این بخش، مانند Sinochem با شعار “ما به علم اعتماد داریم”، تا شرکت‌های نوپا که در طیف گسترده‌ای از بخش‌های پیشرفته مانند آنزیم‌ها، مواد نانو، مواد باتری‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها کار می‌کنند. اکنون هزینه‌های تحقیق و توسعه پتروشیمی و مواد شیمیایی چین در حد رهبران جهان است. ساختار تحقیق و توسعه صنایع شیمیایی چین نیز تغییر کرده است و از یک طرح ابتکاری تحت هدایت دولت به دیگر شرکت‌های اصلی در یک سازوکار همکاری با موسسات تحقیقاتی دولتی و دانشگاه‌ها تغییر یافته است؛ این باعث ایجاد یک ساختار مستحکم برای محافظت از مالکیت معنوی شده است.
توانایی‌های فناوری شیمیایی چین به سرعت در حال پیشرفت است. نمونه‌های زیادی از برابری فناوری شرکت‌های چینی با شرکت‌های غربی وجود دارد. یکی از آن‌ها در زمینه پتروشیمی شرکت Wanhua Chemical بوده است که فناوری متیلن-دی فنیل-دی ایزوسیانات (MDI) خود را توسعه داده است. Wanhua در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده MDI در جهان است که به دلیل موانع ورود فناوری برای مواد شیمیایی ایزوسیانات‌ها در یک رقابت نزدیک وابسته و تحت سلطه تعداد اندکی از شرکت‌های غربی بوده است. نمونه دیگر Kingfa Science & Technology است که کار خود را به عنوان تأمین کننده کالاهای سطح پایین مانند پلاستیک‌های مخصوص جعبه تلویزیون آغاز کرد، اما اکنون به یک منبع رزین صنعتی در زمینه OEMهای خودرو تبدیل شده است. Kingfa همچنین یکی از گروه‌های کوچک تولید کننده در جهان است که رزین‌های صنعتی با تکنولوژی بالا تولید می‌کند، مانند پلی اتر کتون و پلی آمید 10T. Shanshan Technology در تولید مواد آند کاتیونی و آنیونی، الکترولیت‌ها و غشاهای جداسازی حضور برجسته‌ای دارد که دارای سه موقعیت برتر در همه بخش‌ها است.
برخی از بخش‌ها وجود دارد که در آن‌ها صنایع شیمیایی چین نسبت به شرکت‌های چند ملیتی (MNC) برتری دارند. این مورد در تعدادی از محصولات مبتنی بر تخمیر از جمله مونو سدیم گلوتامات، ویتامین C و صمغ زانتان (xanthan gum) وجود داشته است. در همه این‌ها، شرکت‌های چینی بر اساس فناوری با عملکرد بهتر، پیشروترین تولید کنندگان در جهان هستند و آن‌ها همچنان با دستیابی به روش‌های جدید برای بهبود کیفیت ادامه می‌دهند. توسعه مواد جدید نمونه دیگری از جایگاه خوب بازیکنان چینی است.
به عنوان یک بیانیه کلی، اکنون مجموعه عظیمی از شرکت‌های چینی وجود دارند که به بسیاری از جدیدترین فناوری‌ها (یا حداقل تقریباً به روزترین فناوری) دسترسی دارند که می‌توانند با آن‌ها شرایط رقابت را برای دیگر بازیگران این صنعت سخت‌تر کنند.
در بخش دوم به ادامه این بحث مخصوصا چالش‌هایی که سر راه صنعت این کشور قرار دارد می‌پردازیم.
پدید آورنده: نوید شریفی
